The Sparrow is Free

Niki Kohandel, 2021, 14’ — Hi8 film

Bo‘m-bo‘sh uyda yosh ayolning ovozi eshitiladi. Ertaklar uyg’otgan hislar uni o‘tmish hayotidagi sahnalarni qayta yaratishga undaydi.

Film muallifining buvisi hayotiga qaratilgan deraza orqali Kohandelning qisqa intervyu-filmi XX asr boshlarida Erondagi gender rollarini o‘rganadi.

Minevissam (I am writing)

Niki Kohandel, 2023, 18’ — 16mm & super 8 to digital

Minevissam o‘tmishi boshqa zamonlar va joylarda aks-sado berishda davom etadigan turli qahramonlarning sayohatlarini aks ettiradi. Ular yaxshiroq so‘zlar va dunyolarni qidirar ekanlar, shoir, rassom va boyqush o‘z ertaklarini bir-birlari uchun va bir-birlari bilan tarjima qilishga harakat qilishadi.

Just Another Year

Niki Kohandel, 2020, 6’10 — Hi8 film

Ushbu uy videosi ona va qizning Norozni uyda qanday nishonlaganini tasvirlaydi. Ular Eron jamoasi bilan qamrab olinmaganliklari sababli, olovdan sakrash kabi ba’zi marosimlar kvartirada o’tkazishga moslashtirishgan. Film Haft-Sin stolini tashkil etuvchi kichik, ammo muhim maishiy imo-ishoralarga qaraydi va har bahorda takrorlanadigan hayotga bu shoirona yondashuvni o‘z ichiga oladi.

…- then love is the name

Niki Kohandel, 2022, 7’ — 16mm & Hi8 film, silent

Ta’lim haqida fikr yuritish va ular o‘qiyotgan muassasada (va shunga qaramay) talabalar o‘rtasida shakllanadigan aloqalarga qasida. Slade tasviriy san’at maktabining 2021-yilgi irqchilikka qarshi mashg‘uloti tasvirlarini san’at maktabining 2020-yilgi daraja shousining o‘rnatilishi sahnalari bilan birlashtirib, akademiya nafaqat muvaffaqiyat, balki umidsizlik makoni sifatida namoyon bo‘ladi.

Albalo

Niki Kohandel, 2021, 2’20 — hand-painted & etched 16mm film

Her Right

Saodat Ismailova, 2020, 15′

“O‘zbekkino” tomonidan ishlab chiqarilgan shu nomdagi ovozsiz dramadan (1931, rej. 
G. Cherniak) ilhomlangan “Uning huquqi” filmi O‘zbekiston ayollarini ozod qilish va paranjini tashlashi uchun Kommunistik partiya tomonidan olib borilgan Hujum nomli siyosiy harakatini eslatadi.

Hazm Kardan Dushvor Ast

Nazira Karimi, 2021, 5′

Qisqa metrajli film boʻlib, unda Nazira Karimiy oilasidagi ayollar video arxivini Vena kinomuzeyi kolleksiyasidan yevropalik ayollar muallifligidagi arxiv lavhalari bilan birlashtirilgan.

Alaqan

Aïda Adilbek, 2022, 28′

DAVRA tadqiqot guruhining 2022-yilda 
15-documenta ommaviy dasturi doirasida amalga oshirilgan Alaqan filmi Aïda Adilbekning onasi va buvisini kundalik uy yumushlarida kuzatadi. Film ayollarning kundalik ro‘zg‘orda bajaradigan uy mehnatini muqaddas, shifobaxsh marosim sifatida o‘rganadi.

Ever Since
I Knew Myself

Maka Gogaladze, Georgia, 2024, 85′

Postsovet jamiyatining o‘zgaruvchan manzarasida, muallif chuqur shaxsiy sayohatga otlanadi. U o‘zining mehribon onasi va matematika o‘qituvchisi bilan yaqin muloqotida, turli avloddagi ikki ayol o‘rtasidagi munosabatlarni, ularning har biri mutlaqo boshqa-boshqa tajribaga, qarama-qarshi nuqtai nazarlarga ega, shunga qaramay 
bir-biriga bo‘lgan chuqur muhabbatini o’rganadi.
Ushbu suhbat, muallifning Gruziya bo’ylab sayohati davomida norasmiy maktabdagi bolalarning turli hikoyalari bilan bog’langan. U bolaligidagi muhitni qamrab oluvchi joylarda, bolalarni musiqa, raqs, san’at, drama va sport mashg’ulotlarida kuzatadi.

A Magical Substance 
Flows into Me

Jumana Manna, Palestine, Germany, UK, 2016, 66′

Film 1930-yillarda Falastinga hijrat qilgan, sirli yahudiy-nemis etnomusiqa o’rganuvchisi Robert Laxmanning tiniq ovozli yozuvi bilan boshlanadi.
Film davomida, Jumana Manna Laxmanning izidan borib bugungi kunda tarixiy Falastinning geografik makonida mavjud bo’lgan kurd, marokash va yaman yahudiylari, samariyaliklar, shahar va qishloq Falastin xalqlari, badaviylar va kopt nasroniylari yashaydigan joylarga tashrif buyuradi. Cheksiz bahsli tarixni metaforik qazish jarayonida film tildagi murakkabliklar, shuningdek, imkonsizlik tushunchasiga qarshi qo’yilgan istak va eshitishni o’z ichiga oladi. 
Namoyishdan so’ng maqaal jamoasi bilan suhbat bo’lib o’tadi.

A Night of Knowing Nothing

Payal Kapadia, India, France, 2021, 97′

A Night of Knowing Nothing — 2021-yilda Payal Kapadia tomonidan suratga olingan hujjatli film hisoblanadi. Hindistondagi universitet talabalarining hayotini tadqiq etuvchi bu film, Hindiston kino va televideniye instituti talabasi L. ning o‘z ajrashgan sevgilisiga yozgan maktublariga asoslanadi. Sevgilisi kino maktabini tashlab ketishga majbur bo‘lganidan so‘ng, uning oilasi L. bilan uchrashishni davom ettirishga ruxsat bermaydi, chunki L. ular bilan bir xil kastadan emas.
Ushbu film uchun Payal Kapadia 2021-yilgi Kann kinofestivalida eng yaxshi hujjatli film uchun Golden Eye mukofotiga sazovor bo‘lgan. 2024-yilda u All We Imagine as Light filmi uchun 2024-yilgi Kann kinofestivalida Gran-prini qo‘lga kiritdi.

Forgetting Vietnam

Trinh T. Minh-ha, Vietnam, USA, 2015, 90′

Minh-haning klassik “Surname Viet Given Name Nam” (1989) filmida mamlakatda suratga olingan asl kadrlardan foydalanilmagan; “Forgetting Vietnam”da mamlakat atamasini tashkil etuvchi elementlar bo’lgan zamonaviy hayot tasvirlari yer va suv o’rtasidagi dialog sifatida namoyon bo’ladi. Matn va qo’shiq parchalari xalqaro miqyosida bo’lgan jarohatning aks-sadolari va izlarini uyg’otadi.
Qattiq yer bilan bog‘liq bo‘lgan qadimgi va tez globallashuv davridagi suyuq o‘zgarishlar bilan bog‘liq bo‘lgan yangi o‘rtasidagi uchrashuv tarixiy va madaniy xotiraning uchinchi makonini yaratadi — mahalliy aholi, muhojirlar va faxriylar kechagi voqealarni eslab, bugungi voqealarni sharhlashadi.

My mother’s wound

Gulzat Matisakova, 2021, Kyrgyzstan, 10′

“My mother’s wound” – rejissyorning onasi haqidagi avtobiografik qisqa metrajli hujjatli film. Ushbu multimediya aralashgan filmda muallif Sovet Qirg‘izistonida voyaga yetgab, yangi kapitalistik tuzum, 90-yillardagi noma’lum kelajak va patriarxat bilan kurashib, depressiyaga tushib qolgan va jarohatini qiziga o‘tkazgan onasi haqida hikoya qiladi.

DYAD

Aidan Serik, 2023, Kazakhstan, 22′

“DYAD” – bu jamiyatning me’yorlari va umidlaridan oshib o‘tadigan muhabbatning o‘zgaruvchan kuchining achchiq tadqiqidir. Annaning sarguzashti inson ruhining mustahkamligi va barchamizni bog‘lab turgan chuqur aloqalarning dalolatidir. “Juftlik” degan ma’noni anglatuvchi yunoncha so‘zdan olingan sarlavha filmning mohiyatini qamrab oladi, chunki u muhabbatning ikki tomonlamaligini, ham qiyin, ham qutqaruvchanligini chuqurroq o‘rganadi.

Се Хоҳаракон

Fariza Giyosidinova, 2024, Tajikistan, 1′

Ushbu video Tojikiston an’analari va boy madaniyatiga hurmat belgisidit. U Navro‘z bahor bayrami, bahordagi tun va kun tengligida bo‘lib o‘tgan zardushtiylarning “alovgardon” (olov ustidan sakrash) marosimidan ilhomlangan. Ushbu marosim davomida odamlar (asosan erkaklar) olovdan sakrab o‘tib, kasalliklaridan xalos bo’lish va yangi yilda ularga sog‘lik va baxt berishi uchun olovga murojaat qilishgan.

Izdeu

Nazira Karimi, 2022, Kazakhstan-Tajikistan, 12′

“Izdeu” – hujjatli film bo‘lib, rassomning yetti ayol ajdodlari hikoyalari orqali oila tarixini va xotirasini o‘rganadi. Filmda qiyinchilik, chidamlilik va shaxsiy va jamoaviy tarix o‘rtasidagi murakkab o‘zaro ta’sir mavzulari o‘rganiladi. Jamoa kuchi va jamoaviy agentlikning ahamiyatiga sevgi maktubi. Izdeu “Hamma joyda begonalar” deb nomlangan 60-xalqaro san’at ko‘rgazmasida Hafta loyihasi sifatida davom etdi.

Jonjuvoz

Masuma Makhamadalieva, 2024, Kyrgyzstan, 10′

“Jonjuvoz” filmi uch qismli she’rga o‘xshaydi. Dastlab O‘zbekiston madaniyati va merosiga bag‘ishlanadi. Keyin mamlakatning yashirin kurashlari va muallifning shaxsiy dardini ochib beradi. Nihoyat, muallifning kamchiliklariga qaramay, o‘zbek madaniyatida qabul qilinish yo‘lini ko‘rsatadi. Filmda eski o‘zbek filmlari va internetdan olingan fotosuratlar, ehtiyotkorlik bilan tahrir va ovoz dizayni yordamida chidamlilik va o‘z-o‘zini qabul qilishning kuchli hikoyasini aytib beradi.

64 reasons why everything went wrong

Dilnaz Abraimova, 2023, Kazakhstan, 17′

Hikoya 20 yoshli qiz, uning onasi va ularning xayoliy dunyosini bir lahzada yo‘q qilgan sir haqida. Bu hikoya chuqur, umidsiz sukunatdan so‘ng bizga oshkor bo‘ldi va har bir oilaga alohida murojaat qilindi. Film o‘ziga xos yo‘l ko‘rsatuvchi vazifasini bajaradi – agar siz jarohatlangan bo‘lsangiz, sukut saqlashingiz kerak emas.

I have nothing to lose

Bakhyt Bubikanova, 2018, Kazakhstan, 3′

In her room

Rusudan Khubutiya, 2023, Uzbekistan, 23′

Salima – kelajak tanlovi chorrahasida turgan qiz. Universitetgacha bo‘lgan maktabning so‘nggi yilida 11-sinfda o‘qiyotganda, ota-onasining umidlari unga va uning tanloviga bosim o‘tkazadi. Uning ota-onasi, ikkalasi ham o‘zlarining kasbiy martabalarida hurmatga sazovor bo‘lgan, uning uchun yo‘lni o‘zlari kabi tasavvur qilishadi. Bu o‘zidan oldingi bir necha avlodlar tomonidan belgilangan, bosib o‘tilgan yo‘l bo‘lib, u barqarorlik va hurmatni va’da qiladi.

U uchun nima tanlash borasida ota-onasi, do‘stlari va ijtimoiy muhitning bosimi juda kuchli ekanini his qilmoqda

Ashes to Ashes, Dust to Side Chicks

Intizor Otaniyozova, 2024, Central Asia, 3′

Post-kolonial Markaziy Osiyoda yashovchi, Dostoyevskiy va Beyonsedan rus va inlgiz tillarini o‘rgangan Intizor bilan tanishing. O‘zining mahalliy uyg‘ur-xorazmiy ildizlariga sayohatda Intizor o‘zi charchagan millatchilik g’oyasini o‘ldirish orqali nihoyat tinchlikni topishni rejalashtirmoqda.

Qayg’u / Grief / Жоқтау

Intizor Otaniyozova, 2024, Central Asia, 3′

15 yoshli Oyshaning otasi to‘satdan vafot etadi. Dafn marosimida onasi farishtalar eshitishi uchun yig‘lashni aytadi, lekin qahramon hayratda qolib, ko‘z yosh to‘kolmaydi. Buni eshitib, qo‘shnisi Saltanat uni ustidan kulishni boshlaydi. Oysha o‘z his-tuyg‘ularini ozod qilish uchun bir qator sinovlardan o‘tishi kerak bo‘ladi.

Kechikkan Shamol / The Late Wind / Кешігіп соққан жел

Shugyla Serzhan, 2023, Kazakhstan, 22’

Qozog‘istonlik yosh ayol homiladorligini bilib, hayotini o‘zgartirishiga ishonchi komil bo‘lgan voqeaga tayyorgarlik ko‘radi. Ammo sevgilisi to‘satdan g‘oyib bo‘lgandan keyin, uning dunyosi ag‘dar-to‘ntar bo‘ladi. U uni umidsizlik bilan qidiradi, chunki uning atrofidagi shahar tartibsizlikka tushadi.

Oqlangan / Not Guilty / Aqtalğan

Karina Enteri, Aruzhan Serikbayeva, 2023, Kazakhstan, 3’

Film Markaziy Osiyodagi ko‘plab ayollarning kundalik yumushlari tasviri bilan boshlanadi. Bir xil ishlarning xayoliy uyg‘unligi tez orada haqiqatga yo‘l ochadi — bu oiladagi doimiy zo‘ravonlikdan jim azob chekayotgan ayolning jahannam hayotidir. Tartibsizlik aylanmasi, sukut saqlashi kerak bo‘lgan tananing umidvor xo‘rsinishi bilan to‘xtatiladi.

Kündelık.Dubai

Aiganym Mukhamejan, 2024, Kazakhstan, 17’

“Kündelık.Dubai” filmi rejissyorning Dubayga bo‘lgan shaxsiy va badiiy qarashidir. Raqamli kamera yordamida Aiganym an’anaviy musulmon kamtarligi va zamonaviy shahar hayotining uyg‘unligini tasvirga oladi. Bu “Kündelık” deb nomlangan kattaroq seriyaning bir qismi bo‘lib, unda u turli shaharlarni o‘rganadi, odamlarning yashash tarzi va o‘zaro ta’siriga e’tibor qaratadi.

mockumentary

Sana Serkebaeva, 2023, Kazakhstan, 5’

“mockumentary” — so‘nggi 4 yil davomida to‘plangan video materiallar asosida qozoq tili tarixiga bag‘ishlangan loyihaning bir qismidir. Ishda Qultobe yodgorligidan topilgan arxeologik ashyolardan ilhomlanib, o‘tmish va kelajakni o‘z-o‘zini afsonalashtirish, saqlash va vayron qilish harakatlari va vaqt chiziqliligi o‘rganadi.

I am not where you think I am. I am where you think I am not

Anna Zatsarinna, 2024, Kazakhstan, Ukraine, 13’

Film xotira faol fazoviy elementga aylangan hududni yaratadi: o‘tmish va bugun kesishadi, Olmaotaning jismoniy landshaftlari metafizik tajribalar va xotiralar bilan aralashadi. Filmda harbiy to‘qnashuvlarning muallif ruhiy holatiga ta’siri, o‘z uyini va “ichki Qozog‘iston”ni yo‘qotish qo‘rquvining shakllanishi aks ettirilgan.

FREE:AYOL 


Dariya Kanti, 2023, Uzbekistan, 2’

Ushbu asar ayollarning kuch-qudrati va go‘zalligiga e’tibor qaratib, ularning zamonaviy jamiyatdagi o‘rni hamda duch kelayotgan qiyinchiliklarini o‘rganadi. Muallif ayollarning huquqlarini himoya qilish bilan bir qatorda, ularning jamiyatga qo‘shgan hissasini ulug‘lash uchun ramziy obrazlardan foydalanishga harakat qiladi.

Project Mayhem: Dolphin House II


Tomiris Batalova, 2022, Kazakhstan, 7’

Film Neuralink tadqiqot inshooti va delfinlar va odamlar o‘rtasidagi birgalikda yashash makoni shaklida bo‘lgan yaqin kelajakdagi boshqaruv tizimini tasvirlaydi. “Project Mayhem: Dolphin House II” — bu narsalarning tabiiy tartibiga hukmronlik qilishga urinuvchi tarixiy boshqaruv tizimlarining vayronkor tabiatini o‘rganuvchi tadqiqot loyihasi.